کد مطلب:47091 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:30

گنجینه پرسمان » قرآن

چگونه مي توانم حافظ قرآن شوم؟

خواهر گرامي! از اين كه با ما مكاتبه نموده ايد سپاسگزاريم.

براي حفظ كردن آيات قرآن، روش و راهكارهاي مختلفي وجود دارند كه اين شيوه ها، با توجه به وضع، استعداد و سليقة افراد تفاوت دارد؛ از اين رو نمي توان يكي از روش ها را به عنوان شيوة ايده آل مطرح كرد. به نظر مي رسد يكي از بهترين روش هاي حفظ آيات قرآن، روشي باشد كه ارائه مي شود: براي حفظ يك سوره، مخصوصاً طولاني لازم است ابتدا آن سوره به چند دسته از آيات تقسيم شده و هر دسته جداگانه حفظ و به دسته آيات قبلي متصل شود. لازم است آيات مربوط به يك دسته، در يك جلسه حفظ شود. مهم اين است كه در ذهن حافظ، آن ها در يك دسته ومجموعه قرار گيرد، زيرا با اين كارحجم سوره كم تر به نظر مي رسد و حافظ تسلط و احاطة كامل تري بر آن سوره خواهد داشت. سعي شود آن دسته آياتي كه براي حفظ كردن انتخاب شده به هم مرتبط باشند؛ به عنوان مثال براي حفظ كردن سورة نبأ مي توان آن را به سه گروه از آيات تقسيم كرد. بدين ترتيب كه آيات اوّل تا شانزدهم كه غالباً بيان پديده هاي طبيعي است، در دستة اوّل، آيات هفدهم تا سي ام كه در وصف قيامت و وضع اهل عذاب است، در دستة دوم و بالاخره تا آخر سوره در دستة سوم قرار گيرند.

حال فرض كنيم برادر يا خواهري طبق يك برنامة تنظيمي ودقيق مقرّر كرده در هر روز نيم صفحه از قرآن را حفظ كند، وي ابتدا بايد آيات تعيين شده را چندين بار با دقت تمام و آرام تلاوت كند ـ خصوصاً افرادي كه قادر به قرائت قرآن با رعايت تجويد و لحن زيبا هستند، مي توانند آيات را به صورت تحقق و با دقت روي كلمات و نير حركات، تلاوت نمايندـ زيرا اين كار علاوه بر اين كه بعداً مانع از اشتباه حفظ كردن كلمات و حركات مي گردد، باعث آشنايي اجمالي با آيات نيز مي شود كه عامل مهمي در تسهيل حفظ آن ها است.

البته دفعات تكرار با توجه به قدرت حافظة هر شخص و نيز سخت يا آسان بودن آيات فرق مي كند، برخي شايد با سه بار خواندن يك آية نه چندان طولاني آن را به خاطر بسپارند، ولي برخي ديگر احتياج به تمرين بيشتري دارند. طبيعتاً با چندين بار خواندن آيه ـ كه البته به قصد حفظ كردن و همراه با توجه و تأمل كافي است ـ مقدار زيادي از كملات آن در ذهن جاي مي گيرد، ليكن هنوز آية مزبور كاملاً جاي خود را در ذهن نيافته است، بنابراين بايد آيه را بدون استفاده از قرآن و با كمك گرفتن از حافظه بخواند. احتمالاً در اين هنگام حافظ به اشكالاتي برخورد خواهد كرد و تعدادي از كلمات و حروف را به ياد نخواهد آورد، زيرا هنوز احاطة كامل بر تمامي كلمات پيدا نكرده است. از اين رو بايد در هر قسمت كه متوقف شد و نتوانست كلمة مورد نظر را در ذهن خود بيابيد، به قرآن رجوع و آن كلمه را جست و جو كرده، به ذهن بسپارد و به همين ترتيب در مورد بقية آيات عمل كند تا بتواند آن ها را به طور كامل و به راحتي از حفظ بخواند. پس از آن هر آيه را حداقل پنج بار از حفظ تلاوت كند تا مطمئن شود كه آن را خوب به خاطر سپرده است.

آن چه در اين قسمت اهميت دارد اين است كه حافظ قادر باشد آية محفوظ را روان و راحت قرائت كند، نه با دشواري و اشكالات مجدد.

توصية بسيار مهم ما براي حفظ اين است كه تا آيه اي را به صورت كاملاً متقن و مستحكم حفظ نكرده، هيچ گاه سراغ آية بعدي نرود. عدم رعايت اين نكته حتماً مشكلاتي را ايجاد خواهد كرد. حال بعد از حفظ آية اوّلي و اطمينان از صحت و استواري حفظ مي تواند سراغ آية بعد برودو آنر ا به طريقي كه ذكر شد، حفظ كند. پس از به خاطر سپردن كامل آيه، اكنون بر مي گردد به آية قبل و آن را از حفظ مي خواند تا ببيند آيا مي توان آن را هم چنان خوب و روان بخواند يا اين كه در اين فاصله اشكالاتي ايجاد شده است؟ در صورت برخورد با اشكال، آن مورد را برطرف كرده، سپس آيه اوّل و دوّم را با هم از حفظ تلاوت مي كند. بعد از اين مرحله، حفظ آيه سوم را شروع كرده و پس از اتمام آن همان گونه كه در بالا ذكر شده، آيه دوم و سوم را با يك ديگر خوانده، به خاطر مي سپارد. همين طريق را در باقي ماندة آيات به كار مي برد تا اين كه تعداد آيات تعيين شده به طور كامل حفظ شود.

حال لازم است حافظ چندين بار همة آيات حفظ شده را از حفظ بخواند و اگر به اشكالاتي برخورد، با مراجعة به قرآن آن موارد را اصلاح كرده، به ذهن بسپارد. تأكيد مي شود حافظ علاوه بر حفظ كردن هر آيه به تنهايي بايد ترتيب آيات را نيز با كمال دقت به خاطر بسپرد، زيرا در غير اين صورت ممكن است تك تك آيات را حافظ باشد، ولي نتواند آن ها را به ترتيب و پشت سر هم بخواند. توضيح اين كه در حفظ كردن آيات متوسط و يا طولاني بايد هر چند كلمه از آيه را مثلاً هر سه يا چهار كلمه را جدا از قسمت هاي ديگر حفظ كرد و سپس هر قسمت را به قسمت هاي قبل از آن وصل كرد تا آيه تمام شود. براي روشن شدن اين مطلب، يك آية متوسط (از نظر طول آيه) را به عنوان مثال مطرح كرده، روش فوق را دربارة آن به كار مي بنديم. آيه 23 از سوره مباركه جاثيه: افرايت من اتخذ الهه هويه... ابتدا قسمت اوّل را تكرار، همراه با دقت و تمركز كافي حفظ مي كنيم: افرأيت من اتخذ الهه هويه... (تكرار) تا به خوبي حفظ شود. حال به قسمت بعدي مي رسيم: و اضلّه الله علي علم...(تكرار) تا اين كه حفظ شود.